Arteterapia (arte z łac. ars sztuka i terapia) - leczenie przez sztukę.
Termin arteterapia odnosi się do wykorzystania sztuki w celach diagnostycznych i terapeutycznych.
Arteterapia obejmuje następujące obszary działań: terapia przez sztuki plastyczne
( malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba) muzykoterapia, choreoterapia, biblioterapia.
Arteterapia pomaga zapobiegać pogłębianiu się stanów chorobowych, wpływa na rozwój zdolności, które mają urzeczywistnić pragnienia i zamierzenia dziecka. Wydobywa z dzieci siłę oraz energię, które wspierają je we własnym rozwoju.
Jest to także poszukiwanie motywacji do procesu twórczego, w którym często dochodzi do głosu zjawisko katharsis (oczyszczenia).
Podczas zajęć z arteterapii zmianie ulega sposób odbioru świata. Dziecko dowiaduje się, że każda emocja, nawet przykra, nie trwa wiecznie, przemija. Dziecko nabiera dystansu do swoich uczuć i przeżyć, staje się dojrzalsze i spokojniejsze.
Arteterapia pozwala kształtować inteligencję emocjonalną, takie umiejętności jak: rozpoznawanie własnych emocji oraz wyrażanie ich w sposób akceptowany przez innych.
Jest formą komunikacji. Może pomóc dostrzec, że spontaniczne i autentyczne wyrażenie siebie jest naprawdę możliwe, możliwa jest także nasza przemiana.
Prace uczniów mają charakter twórczy i są ekspresją własnych uczuć, wartości, postaw, są zatem obrazem osobowości autora. Pozwalają dotrzeć bardzo głęboko w świat myśli, pragnień, marzeń, radości i smutków. Dotknąć tego, co w innych warunkach nigdy nie miałoby szansy zostać poznane.
Terapia ta ma duży wpływ na rozwój osobowości, rozumienie własnych stanów i zachowań. Dla niektórych dzieci jest to jedyna, pośrednia forma uzewnętrznienia własnego świata przeżyć za pomocą symboli. Umożliwia wyzwolenie się utrwalonych zachowań, kompensuje braki, realizuje zamierzenia i pragnienia, które nie miały okazji być spełnione w rzeczywistości.
Zajęciami arteterapeutycznymi objęte są dzieci zamknięte w sobie, z kompleksami, nieufne, zahamowane, nadpobudliwe, nieakceptowane, odrzucone oraz z niską motywacją do nauki, jak również dzieci po przejściach traumatycznych oraz dzieci z małą sprawnością psychoruchową.
Dziecko poprzez wykonywanie rozmaitych czynności doskonali swoje umiejętności manualne i ruchowe. Terapia przez sztukę pomaga mu w poznaniu nowych sposobów widzenia, dzięki czemu może samo ocenić i interpretować nowe zjawiska pojawiające się w jego świecie. Dla dzieci z trudnościami często jest jedyną szansą na komunikację ze światem i innymi ludźmi.
Działania przez sztukę mają na celu wyzwalanie ambicji i chęć współpracy, pozwalają dziecku być otwartym na bodźce zewnętrzne oraz dają możliwość eliminowania negatywnych emocji i zaspakajania potrzeby bezpieczeństwa, samooceny i swej wartości. Zajęcia arteterapii, prowadzone z myślą o uczniach o specjalnych potrzebach edukacyjnych i wychowawczych mają doprowadzić do samoakceptacji tych osób i pomóc im porozumiewać się z otoczeniem.